Jaki wok jest najlepszy? / Which wok should you buy?

Wiele chińskich i tajskich przepisów wymaga użycia tradycyjnego woka. W mojej opinii to jedno z najlepszych narzędzi do gotowania, które kiedykolwiek powstało. Na woku gotujemy albo raczej smażymy szybko i energooszczędnie, a posiłki na nim przygotowanie są zdrowe i bardzo smaczne.

Tak sobie myślę, że wielu z Was chciałoby spróbować własnoręcznie przygotowanych potraw z woka. Ale czy wiecie, który wok warto kupić i który jest najlepszy? Pewnie wiele razy zadawaliście sobie to pytanie. Jeżeli ciągle jeszcze nie wiecie, to Łasuch po to jest, żeby Wam doradzić. Nie będę polecać konkretnej marki, czy produktu, ale wytłumaczę jakie są różnice pomiędzy wokami dostępnymi na polskim rynku.

Istnieją trzy rodzaje woków: najbardziej tradycyjny, ze stali węglowej i posiadający zaokrąglone dno, żeliwny z płaskim dnem i aluminiowy/metalowy z powłoką nieprzywierającą i płaskim dnem. Pojawiają się one w różnych rozmiarach i formach, tak żeby można je było dostosować do potrzeb i do wielkości rodziny. Ja testowałem wszystkie trzy rodzaje i opiszę każdy z nich 


Wok ze stali węglowej z zaokrąglonym dnem:  
Nie czytaj tej części, jeżeli nie posiadasz kuchenki gazowej 

Jest to najbardziej tradycyjny i, moim zdaniem, najlepszy rodzaj woka dostępnego na rynku  i w dodatku najtańszy. Można go kupić tylko sklepach orientalnych, często na zamówienie. Chociaż ten rodzaj woka jest tani, to mogę zagwarantować, że pozostanie on w Waszej kuchni na bardzo długo, pod warunkiem, że będziecie o niego dbać. Taki wok ma tylko jedną wadę: wymaga konserwacji w celu uniknięcia rdzy.

Woka ze stali węglowej trzeba odpowiednio przygotować do pierwszego użycia. Wystarczy w nim dobrze podgrzać odrobinę  oleju lub smalcu aż do momentu, kiedy ujrzymy dym. Następnie należy woka ostudzić i powtórzyć tę procedurę ze świeżym olejem co najmniej trzy razy. Dzięki temu wytworzy się na nim nieprzywierająca warstwa, jak również uwolni się część węgla ze stali węglowej. Nie należy się dziwić, jeżeli na woku pojawią się czarne plamy, które już nigdy nie zejdą. Wok ma być dobry, ale nikt nie mówił o tym, że ma ładnie i szpanersko wyglądać. Po takim przygotowaniu można używać woka do szybkiego smażenia ulubionych składników. Jednak trzeba pamiętać, że po każdym użyciu natychmiast trzeba go umyć gorącą wodą i szczotką, bez używania detergentów. Woka należy też natychmiast wytrzeć do sucha i rozprowadzić na jego wewnętrznej powierzchni cienką warstwę oleju. W ten sposób wok zostanie przygotowany do następnego użycia, a rdza nie ma szans na zaistnienie. Jeżeli jednak nie będziemy go używali przez dłuższy czas (powyżej miesiąca), to warstwę oleju trzeba wytrzeć, żeby nie zamieniła się w kleistą mazię, którą potem będzie bardzo ciężko usunąć.

Jak widać utrzymanie woka ze stali węglowej jest trochę problematyczne. Jednak efekt wynagradza wszelkie trudy. Stal węglowa jest bardzo lekka i cienka, więc wok szybko się nagrzewa, a temperatura smażenia jest wyższa, więc bardzo szybko i z łatwością można rozpocząć przygotowanie ulubionych orientalnych dań. Do mieszania można używać zarówno metalowych jak i drewnianych łyżek, jednak te metalowe będą lepsze i wygodniejsze. 




wok żeliwny z płaskim dnem
 

Jest to opcja zarówno do kuchenek gazowych jak i wszystkich pozostałych. Ma "europejskie" płaskie dno, dzięki czemu jest mniej wokiem a więcej patelnią. Nadal działa całkiem dobrze jeżeli nie możemy używać tradycyjnego woka o zaokrąglonym dnie. Jednak przyprawy, mielony czosnek i imbir mają dużą skłonność do przyklejania się podczas smażenia do dna i przypalania się. Ten wok jest dość ciężki, więc mieszanie jedzenia poprzez podnoszenie woka jest raczej niemożliwe. Wok żeliwny nagrzewa się znacznie wolniej niż tradycyjny, więc smażenie jest bardziej czasochłonne. Z pewnymi ograniczeniami można jednak z powodzeniem korzystać z tego woka z dobrymi wynikami. Z wokiem żeliwnych obchodzimy się podobnie jak tym ze stali węglowej. Tak więc przed pierwszym użyciem należy go podgrzać kilka razy z odrobiną oleju, aby pozbyć się wszystkich substancji chemicznych, które zostały użyte do konserwacji podczas procesu produkcyjnego. W ten sposób wytworzy się cienka warstwa oleju na powierzchni, co wzmocni nieprzywierające właściwości materiału, z którego wok jest zrobiony. Podobnie jak w przypadku modelu ze stali węglowej, do mycia tego woka należy użyć tylko miękkiej szczoteczki i ciepłej wody bez detergentów i po tym nałożyć cienką warstwę oleju.  

Zazwyczaj wraz żeliwnym wokiem dostajemy w zestawie metalową kratkę i pokrywkę, które są niezbędne do gotowania na parze czy duszenia. To pomocne gadżety, ale zwłaszcza kratki trzeba pilnować, bo jest podatna na rdzę. 
Nie zaleca się stosowania metalowych łyżek czy mieszadeł do tego rodzaju woka. Drewniane są znacznie lepsze, ponieważ nie zarysują powierzchni. Jednak moja znajoma Jeanette twierdzi, że metalowych przyrządów też można używać. Ona również ma żeliwnego woka, używa metalowych łyżek i nigdy nie miała problemu z zarysowaniami powierzchni. 

Ten rodzaj woka jest wśród wszystkich trzech rodzajów najdroższy, ale wierzę, że będzie dobrze służył zwłaszcza posiadaczom różnego rodzaju płyt grzewczych, na których woka ze stali węglowej z okrągłym dnem nie można stosować. 


Metalowy wok z powłoką nieprzywierającą i z płaskim dnem 

Ten Wok jest podobny do poprzedniego, żeliwnego, ale ze względu na inne materiały stosowane przy produkcji, jest znacznie lżejszy. Nie zapominajmy, że jest to typ zaprojektowany specjalnie dla kuchenek z płaskimi palnikami. Jak można się spodziewać, próbowałam i ten model i muszę przyznać, że ten typ jest najgorszy. Jest zdecydowanie tańszy niż wok żeliwny i często również ceną przebije woka ze stali węglowej,  więc to może być jego zaletą. Zwykle można go kupić w zestawie z metalową kratką i pokrywką. Często też sprzedawcy dorzucają bambusowe pałeczki i łyżki do mieszania. Ten rodzaj woka wykonany jest albo z aluminium albo innego lekkiego metalu pokrytego cienką warstwą nieprzywierającą. Niestety warstwa ta szybko się rysuje i znika wmieszana w potrawy, które na takim woku były smażone. Dlatego też tak bardzo sceptycznie podchodzę do tego modelu i dlatego nie polecam jego zakupu. Przy smażeniu potraw w metalowym woku należy używać tylko drewnianych łyżek i mieszadeł.

Cóż to byłoby wszystko, co o wokach powinniście wiedzieć. Ostateczna decyzja należy do Was. Mam tylko nadzieję, że udało mi się w pełni opisać te trzy rodzaje woków i pokazać wszystkie plusy i minusy korzystania z nich. Teraz można tylko się zdecydować, kupić i zacząć eksperymenty z kuchnią chińską i tajską.

Jak można się spodziewać po tym poście wkrótce poczęstuję Was pysznym stir-fry przygotowanym w woku właśnie a więc bądźcie czujni:-) 

English version

Which wok should you buy?

Many Chinese and Thai recipes call for the use of wok, the traditional kitchen utensil. In my opinion it`s one of the best tools ever designed for cooking. It`s fast and energy saving and the meals prepared are healthy and incredibly delicious.

I guess that many of you would like to try cooking with wok but you are not sure if it really works and which wok available on the market is the best for your needs. Maybe you need help in choosing the best option. I`ll be the one to tell you a lot about that so that you can make up your mind and find what you are looking for.

There are generally three kinds of wok available on the market: the traditional one, carbon-steel, round-bottom wok, cast-iron, flat-bottom wok and non-stick, flat-bottom wok. They appear on different sizes and forms to suit your needs perfectly. I have tested all three kinds and I`ll guide you through their characteristics:

steel round-bottom wok

Don`t read it if you don`t have the gas cooker.

This is the most traditional and, I think, the best kind of wok available on the market and the cheapest. You can buy it in your local oriental shop. Although it`s cheap I can guarantee you that it will remain in your kitchen for long if you take care of it carefully. This kind of wok has only one huge disadvantage. It requires quite sophisticated maintenance in order to avoid rust on the steel.

Have in mind that you have to prepare it for the first cooking. You simply spread some oil or lard on the inner surface of your wok and heat it well so that it starts to smoke. Then you should cool it down and repeat this procedure with fresh dash of oil at least three times. This preparation produces a non-stick layer on your wok as well as releases some of the carbon from the steel. After such preparation you can use your wok for stir-frying your favorite ingredients. However you have to remember that after each use the only thing you can do with it is to pour some hot water on your wok and wash it with soft brush without using any detergent. Wipe it immediately until completely dry and spread a thin layer of oil on the inner surface. In such a way your wok will be prepared for the next use and the rust have no chance to appear.

As you can see the maintenance is a little bit problematic. However you will be really happy when using this kind of wok. It is very light and thin so it is getting very hot very fast and you can start preparing your favorite oriental meals with ease. For stir-frying in this wok you can use both metal and wooden utensils, however metal ones are better.

cast-iron, flat-bottom wok

This is the option for both gas and electric cookers. It has “European” flat bottom that makes it less of a wok and more of pan. Still it works pretty well if you cannot use the traditional round-bottom wok. However spices, minced garlic and ginger have tendency to burn on the bottom. This wok is pretty heavy so mixing the food by lifting the wok is impossible. It is also warming up much slower than the traditional wok, so stir-fry is more time-consuming. With some limitations you can quite successfully use this one with good results.

You maintain your wok the same way you should maintain the round bottom wok. So before the first use you have to warm it few times with a dash of oil, to get rid of all the chemicals that had been used to preserve the wok before you bought it. In this way you also produce the oil layer on the surface what enhances the non-stick properties of this material. Similarly to the round bottom wok you should wash it immediately after use with soft brush and hot water without detergents and after that apply a thin layer of oil.

Usually together with cast iron wok you should get the metal rack and the lid that is necessary for steaming and cooking. It is very helpful but you have to take special care after the metal rack, because it is prone to rust. It is not recommended to use to use metal spoons and stirrers. Wooden are much better because they don’t scratch the surface. However my friend Jeanette says otherwise. She also has cast iron wok; she’s using metal spoons and never has had any problems.

This kind of wok is among all kinds the most expensive, but I believe it will serve you well especially if you have the electric stove and cannot use the round bottom kind.

non-stick, flat-bottom wok

This wok is similar to the last one, but because of different materials used in production it is much less heavy. Don’t forget that this is the type designed especially for the electric stoves. As you can expect I tried this one in the same way I tried two other kinds of woks and I must admit that this type is the worst. It is cheaper than the titanium wok so this can be and advantage. It usually comes together with the metal rack and a lid. It is made from aluminum covered with thin non-stick layer. I experienced sort of demolition of this layer so I’m very skeptical about this wok. And frankly speaking I wouldn’t recommend you to buy this particular wok type. You maintain this wok in the same manner as two other types and you should use only wooden utensils when preparing the food.

Well that would be all. You will do what you believe is the best for you. I can only hope that I managed to fully describe these three kinds of woks and show you all pros & cons of using them. Now you can only make up your mind, buy your wok and start experimenting with Chinese and Thai cuisine. 

As you may expect after this post I will soon share with you a simple yet delicious stir fry recipe, so as usual, stay tuned :-)